Grond+Zaken

Het ‘MOLLENNETWERK’ is een beleidswerkgroep en engageert zich om het gedeelde standpunt ‘bodemzorg’ maximaal in te schrijven in de herziening van beleidsdocumenten. Een beleidsscan maakt bodem in het beleid overzichtelijk en detecteert de beleidsopportuniteiten voor een betere bodemzorg.

De werkgroep bodemdata wil de zeer verspreide bodemdata centraliseren, ze op een toegankelijke wijze raadpleegbaar maken en vertalen naar concrete informatie op vraag en op maat van verschillende doelgroepen.

De bodemschep zet goede bodembeheerpraktijken in de kijker. Tweemaandelijks wordt #BODEMSCHEP uitgereikt aan een (groep) bodemzorger(s) die goede bodembeheerpraktijken toepassen of over dit thema sensibiliseren.

Bekijk de winnaars of nomineer iemand!

Het tweejaarlijkse bodemforum brengt kennis, beleid én vooral de praktijk van goede bodemzorgers samen. Het doel van het Bodemforum is goede bodembeheerpraktijken bekend maken, onderzoekresultaten en kennis delen, onderzoeksnoden scherpstellen, informeren over beleid, beleidsopportuniteiten onderzoeken en nieuwe oproepen of projecten lanceren.

Via een atlas van goede bodemzorg(ers) wil het programma goede bodemzorg en bodemzorg-pioniers als inspirerende voorbeelden in de kijker zetten. Welke bodembewuste burgers, landbouwers, voedselcoöperanten, composteerders, natuurbeheerders, bos- of parkwachters, onderwijzers, organisaties en bedrijven dragen dag in dag uit zorg voor de bodem? En hoe onderhouden ze een gezonde bodem?

De werkgroep bodemeducatie wil kennis over (het belang van) bodem uitdragen naar het brede publiek. Hierbij wordt gekeken naar alle generaties en zowel naar particuliere als professionele bodemzorgers.

Vaak beseffen we niet welke grote rol de bodem speelt. Een gezonde, levende bodem zorgt voor de rijkdom van ons ecosysteem, voorziet ons van voedsel, houdt ons gezond en wapent ons tegen extreme weersomstandigheden. De bodem als levende biotoop komt maatschappelijk echter veel te weinig in beeld. De schaarse kennis over bodemkenmerken, het rijke bodemleven en hun belang voor tal van ecosysteemdiensten leidt tot de verwaarlozing van de bodem als cruciaal natuurlijk kapitaal om klimaatuitdagingen aan te pakken. Er is dus actie nodig.

Er zitten ongeveer een miljard organismen in één gram grond. Dat is, bij wijze van spreken, evenveel als er sterren aan de hemel staan. Maar we weten meer over het heelal dan over onze ondergrond! Ook staan we er niet bij stil welke processen zich allemaal afspelen in de bodem en hoe we die beïnvloeden door de manier waarop we met de bodem omgaan. Er is dus nood aan meer kennis over de bodem.

De bodemkwaliteit kan in een oogwenk worden vernield, terwijl het herstel van een goed functionerende bodem en van het bodemleven een zeer traag proces is. De Vlaamse bouwwoede is alom bekend. Ook de overheid verzet bergen grond met grote infrastructuurwerken en wegenaanleg.

Bij grondverzet moet er meer aandacht zijn voor preventie van bodemschade en herstel van bodemkwaliteit. Een evaluatie van de regelgeving en procedures bij overheidsopdrachten om bodem eerder als waardevolle bron dan als afval te behandelen, kan daarvoor een grote hefboom zijn.

Ruimtelijke planning houdt te weinig rekening met de kwaliteit en kenmerken van de bodem, hoewel de bodem en het gebruik ervan eeuwenlang onze diverse landschappen hebben vormgegeven. De marktwaarde van grond wordt belangrijker geacht dan de bodemkwaliteit. Een bodemvriendelijk ruimtelijk beleid erkent de gebruikswaarde van bodems en koppelt landgebruik aan bodemeigenschappen.

Bij bodemzorg kunnen kleine ingrepen een groot verschil maken. Het bodemleven voeden en beschermen, de bodem bedekken en verzorgen of de bodemkwaliteit in standhouden en verbeteren, zijn heel concrete lokale handelingen met een impact op het volledige systeem. Deze handelingen zorgen voor een goede waterhuishouding, meer biodiversiteit, een gezonde omgeving en een duurzame landbouw. De diverse groep ‘bodemzorgers’ achter deze handelingen willen we identificeren, ondersteunen, stimuleren en uitbreiden.

Bodem is overal en nergens, ook in het Vlaams beleid. De bevoegdheden voor bodemsanering, bodembescherming, bodemvruchtbaarheid, bodemkoolstof, bodembiodiversiteit, bodemgebruik en erosie vallen allemaal onder andere organisaties. Bodem is gelinkt aan klimaat-, water-, landbouw-, biodiversiteits- en ruimtelijk beleid.

Gebiedsgerichte samenwerkingen rond bodem tussen beleid en actoren op het terrein moeten ons in staat stellen om integraal te werken aan een gezond bodemecosysteem. Want voor heel wat maatschappelijke uitdagingen is bodem een deel van de oplossing!