De Europese Commissie maakte op 4 april 2025 de emissies voor het jaar 2024 bekend van alle installaties die onder het Europese emissiehandelssysteem (EU ETS) vallen. Het Vlaams Gewest telt iets minder dan 200 vaste installaties die onder het EU ETS vallen. De uitstoot van al deze Vlaamse installaties bedroeg 28,3 Mton CO₂-eq. Hiermee wordt er een stijging waargenomen ten opzichte van vorig jaar, toen bedroeg dit 26,0 Mton CO_2-eq, wat het laagste niveau ooit was. De reden voor deze stijging is tweevoudig. Ten eerste dienden stedelijke afvalverbranders voor het eerst hun emissies te rapporteren (goed voor 1,2 Mton CO₂-eq). Ten tweede zijn twee grote industriële installaties na stilstand voor onderhoud weder opgestart. Indien we vergelijken met emissies van het jaar 2022 (een jaar zonder grote stilstanden), merken we een lichte stijging op van de industriële emissies en een grote daling van de emissies van de elektriciteitssector.

Hoe werkt het Europese emissiehandelssysteem (EU ETS)?

Het EU ETS is een belangrijk instrument om aan de Europese klimaatdoelstelling te voldoen. Grote industriële installaties en de elektriciteitssector moeten in dit systeem hun uitstoot compenseren door het indienen van emissierechten. Stedelijke afvalverbranders zijn verplicht om hun uitstoot te monitoren en rapporteren, maar zijn nog niet verplicht tot het indienen van emissierechten. De beschikbare emissierechten onder het systeem dalen in functie van de Europese klimaatdoelstelling. Voor Vlaamse ETS-installaties is het EU ETS een belangrijke maatregel om emissiereducties te verwezenlijken, gezien er geen specifieke emissiereductiedoelstellingen voor ETS-installaties zijn opgenomen in het Vlaamse Energie- en Klimaatplan (VEKP) 2021-2030.

Hoe gaat EU ETS concreet in zijn werk? De ETS-installaties dienen jaarlijks te rapporteren over hun emissies van het voorgaande jaar. Dit wil zeggen dat de cijfers die in 2025 worden gepubliceerd, gaan over de uitstoot die plaatsvond in 2024. Na de rapportering, dienen de installaties, met uitzondering van de stedelijke afvalverbrandingsinstallaties, een gelijk aantal emissierechten in te leveren om aan hun verplichtingen onder het EU ETS te voldoen. Begin april maakt de Europese Commissie de emissies bekend van het voorgaande jaar via de website van het Europees Register(opent in nieuw venster).

Emissiecijfers

Op Europees niveau lagen de ETS-emissies van 2024 5% lager dan die van 2023. Deze daling is te danken aan de overstap op meer hernieuwbare energiebronnen voor het opwekken van elektriciteit binnen de energiesector. Daarentegen blijft de uitstoot door de energie-intensieve industrie globaal genomen stabiel, hoewel er onderling tussen de verschillende sectoren wel verschillen waar te nemen zijn. Verder is er een stijging te merken in de luchtvaartsector, wat te verwachten was, gezien de verbreding van het toepassingsgebied voor de luchtvaartsector. Ten slotte, dienden scheepvaartbedrijven dit jaar voor het eerst hun broeikasgasemissies aan te geven, deze rapportering is echter nog niet volledig afgerond.

In dezelfde periode maakt het Vlaams Energie- en Klimaatagentschap (VEKA) ook de cijfers bekend van de Vlaamse ETS-installaties. De uitstoot van de Vlaamse ETS-installaties bedroeg in 2024 28,3 Mt CO₂-eq. Zonder de stedelijke afvalverbranders, die dit jaar voor het eerst hun emissies dienden te rapporteren, gaat het over 27,1 Mt CO_2-eq. In vergelijking met de totale uitstoot in 2023, zijn de Vlaamse EU ETS emissies (zonder de stedelijke afvalverbranders) 1,1 Mton CO_2-eq gestegen.

Aangezien 2023 een uitzonderlijk jaar was met zeer lage emissiecijfers, ten gevolge van twee grote installaties die stilstonden voor onderhoud, is het ook zeer nuttig om de vergelijking te maken met de emissies van het jaar 2022. In vergelijking met het jaar 2022 valt (indien we de stedelijke afvalverbrandingsinstallaties buiten beschouwing laten) een daling in de totale uitstoot op te maken van 1,8 Mton CO₂-eq. Deze daling is volledig toe te schrijven aan de emissies van de elektriciteitssector. De industriële emissies zijn immers, ten opzichte van 2022, met 2,5% gestegen. De daling van de emissies in de elektriciteitssector is gelinkt met een lagere activiteit van gascentrales, mede dankzij de afbouw van fossiele brandstof voor elektriciteitsopwekking.

De totale ETS-uitstoot in België is nog niet volledig bekend, maar zal ongeveer 35,6 Mt CO_2-eq bedragen. Het Vlaamse aandeel in de totale Belgische ETS-uitstoot ligt dus rond de 76%, wat iets meer is ten opzichte van de afgelopen jaren.